Europäischer Rechnungshof - European Court of Auditors
Arbeidsmarkten in EU-landen: ondanks miljarden uit Brussel blijven belangrijkste problemen onopgelost
- Photo Info
- Download
Persbericht
Luxemburg, 26 maart 2025
Arbeidsmarkten in EU-landen: ondanks miljarden uit Brussel blijven belangrijkste problemen onopgelost
- De EU stelt 650 miljard euro beschikbaar om herstel en veerkracht van lidstaten te stimuleren
- Veel aanbevelingen uit Brussel worden niet meegenomen in de hervormingen van EU-landen
- Enkele belangrijke structurele problemen op de arbeidsmarkt blijven onopgelost
De EU-landen hebben hun arbeidsmarktproblemen maar gedeeltelijk aangepakt met de door hen beloofde hervormingen in ruil voor geld uit het omvangrijke coronaherstelfonds van 650 miljard euro. Dat is de conclusie van een nieuw verslag van de Europese Rekenkamer (ERK). Hoewel er enkele resultaten zijn geboekt met de hervormingen van het fonds, is aan de helft van de aanbevelingen van de Raad niet of slechts nauwelijks gevolg gegeven. Structurele uitdagingen die van groot belang zijn voor EU-burgers zijn in sommige landen tot op heden dus niet aangepakt. Voorbeelden hiervan zijn de integratie van kwetsbare groepen in de arbeidsmarkt of de verschuiving van belastingen van arbeid naar andere componenten.
Met het herstelfonds heeft de EU voor het eerst subsidies voor lidstaten gekoppeld aan het uitvoeren van economische en sociale hervormingen, waaronder op het gebied van het arbeids- en werkgelegenheidsbeleid. Om het EU-geld te ontvangen, moesten lidstaten zich verbinden tot een reeks investeringen en hervormingen. Deze moeten helpen bij het oplossen van “alle of een significant deel” van de problemen die de Raad hen eerder had gevraagd aan te pakken met landspecifieke aanbevelingen.
“Brussel gebruikt het geld uit het coronaherstelfonds als stimulans voor EU-landen om belangrijke structurele hervormingen door te voeren en hun economieën veerkrachtiger te maken”, zegt Ivana Maletić, het ERK-lid dat verantwoordelijk is voor het verslag. “Op het gebied van arbeidsmarktbeleid gingen de hervormingen echter voorbij aan enkele fundamentele kwesties die van bijzonder belang zijn voor EU-burgers. Bovendien is er tot nu toe geen bewijs dat ongeveer de helft van de hervormingen tot tastbare resultaten heeft geleid of invloed heeft gehad op de arbeidsmarkten van de lidstaten.”
In hun nationale herstel- en veerkrachtplannen hebben de lidstaten bijna honderd arbeidsmarkthervormingen van uiteenlopende omvang en ambitie opgenomen. Verschillende hervormingen hebben het potentieel om structurele uitdagingen op te lossen, zoals de hervorming van de werkloosheidsverzekering in Frankrijk. Andere hervormingen, zoals de tijdelijke maatregel “Sociale garantie 2021” in Duitsland, zullen waarschijnlijk minder grote veranderingen teweegbrengen. Met de hervormingen werd slechts 40 % van de relevante landenspecifieke aanbevelingen substantieel aangepakt, 26 % marginaal en 34 % helemaal niet. Daarnaast heeft geen van de lidstaten volledig gevolg gegeven aan de aanbevelingen voor de arbeidsmarkt via de herstelfondshervormingen. Vier lidstaten hadden in hun plannen geen hervormingen opgenomen om de aanbevelingen op te volgen, terwijl vier andere lidstaten dit grotendeels wel hadden gedaan.
Het coronaherstelfonds wordt momenteel uitgevoerd en veel arbeidsmarkthervormingen moeten nog worden afgerond. Dit betekent dat het misschien nog te vroeg is om significante resultaten te zien. De voltooide hervormingen waren echter niet de belangrijkste factor die heeft bijgedragen tot een betere beoordeling door de Commissie van de uitvoering van de aanbevelingen tot nu toe.
De hervormingen leverden over het algemeen de verwachte resultaten op, wat in feite betekent dat er nieuwe wetten werden aangenomen. Voor ongeveer de helft van de hervormingen konden de respectieve lidstaten echter geen resultaten verstrekken. Dit was bijvoorbeeld het geval op het gebied van levenslang leren, steun voor werkzoekenden en verbetering van de werkloosheidsbijstand. Daarnaast is het door een veelvuldig gebrek aan geschikte indicatoren moeilijk om de impact van de hervormingen in de praktijk te beoordelen.
Uit de controlebevindingen blijkt dat tijdige informatie nodig is en dat de doeltreffendheid van de RRF-hervormingen verder moet worden onderzocht. De auditors roepen de Commissie op een kader vast te stellen voor de beoordeling van de resultaten. Ook moet zij ervoor zorgen dat de lidstaten de grootste uitdagingen goed aanpakken. Tot slot moet de Commissie controleren of de mijlpalen en streefdoelen alle essentiële onderdelen van de hervormingen omvatten.
Achtergrond
De herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF) is een essentieel onderdeel van de doelstelling van de EU om de economische gevolgen van de COVID‑19-pandemie te beperken en duurzaam economisch herstel en veerkracht te bevorderen door de lidstaten te ondersteunen bij de uitvoering van uitgebreide hervormingen en investeringen. De faciliteit werd in 2021 opgericht als een tijdelijk crisisfinancieringsinstrument dat in 2026 afloopt.
Het arbeids- en werkgelegenheidsbeleid valt uitsluitend onder de bevoegdheid van de EU-lidstaten. Elk jaar tijdens het Europees Semester, de economische coördinatiecyclus, stelt de Commissie voor elke lidstaat echter landspecifieke aanbevelingen op. De Raad keurt deze vervolgens goed en vraagt de landen specifieke maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat hun economische beleid gezond is. Deze landspecifieke aanbevelingen gaan ook in op structurele problemen in het werkgelegenheidsbeleid en kunnen bovendien door andere nationale of EU-fondsen worden aangepakt.
Dit is de eerste ERK-controle van de doeltreffendheid van de RRF-hervormingen. De auditors onderzochten of de arbeidsmarkthervormingen in de nationale plannen doeltreffend hebben bijgedragen aan het aanpakken van uitdagingen op de arbeidsmarkt van de lidstaten die met name in de landspecifieke aanbevelingen voor 2019 en 2020 aan de orde werden gesteld. Voor vier lidstaten (België, Griekenland, Spanje en Portugal) controleerden de auditors ook of de voltooide hervormingen resultaten hadden opgeleverd en hadden bijgedragen aan de uitvoering van hun landspecifieke aanbevelingen.
Speciaal verslag 10/2025, “Arbeidsmarkthervormingen in de nationale herstel- en veerkrachtplannen — Enkele resultaten, maar onvoldoende om structurele uitdagingen aan te pakken”, is beschikbaar op de ERK-website. Eerdere verslagen van de ERK over dit onderwerp zijn beschikbaar op deze speciale webpagina over de herstel- en veerkrachtfaciliteit.
Contact:
Persdienst van de ERK: press@eca.europa.eu
Damijan Fišer — M: (+ 352) 621 552 224