Europäischer Rechnungshof - European Court of Auditors
Τα δισεκατομμύρια των Βρυξελλών δεν έλυσαν βασικά προβλήματα των αγορών εργασίας στα κράτη μέλη της Ένωσης
- Bild-Infos
- Download
Δελτίο Τύπου
Λουξεμβούργο, 26 Μαρτίου 2025
Τα δισεκατομμύρια των Βρυξελλών δεν έλυσαν βασικά προβλήματα των αγορών εργασίας στα κράτη μέλη της Ένωσης
- Η ΕΕ έθεσε 650 δισ. ευρώ στη διάθεση των κρατών μελών της για την τόνωση της ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας
- Οι μεταρρυθμίσεις για ανάκαμψη που επιχείρησαν οι χώρες της ΕΕ δεν έλαβαν υπόψη πολλές από τις συστάσεις των Βρυξελλών
- Σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα των αγορών εργασίας δεν επιλύθηκαν
Σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), οι μεταρρυθμίσεις που δεσμεύθηκαν να υλοποιήσουν οι χώρες της ΕΕ προκειμένου να επωφεληθούν από το ιστορικού μεγέθους μεταπανδημικό χρηματοδοτικό πακέτο (650 δισ. ευρώ) του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) δεν αντιμετώπισαν παρά μόνον εν μέρει τις προκλήσεις των αγορών εργασίας τους. Αν και απέφεραν ορισμένα αποτελέσματα, κάλυψαν εντελώς επιφανειακά, αν όχι καθόλου, τα ζητήματα που είχε επισημάνει το Συμβούλιο στις συστάσεις του προς τα κράτη μέλη. Σε ορισμένες χώρες, διαρθρωτικά προβλήματα κρίσιμης σημασίας για τους πολίτες της ΕΕ παραμένουν ανεπίλυτα. Τέτοια είναι η ένταξη ευάλωτων ομάδων στην αγορά εργασίας ή η μετατόπιση της φορολογικής επιβάρυνσης από την εργασία σε άλλους τομείς.
Με τον ΜΑΑ, η ΕΕ συνέδεσε, για πρώτη φορά, τη χρηματοδότηση προς τα κράτη μέλη της με την υλοποίηση οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, μεταξύ άλλων στις πολιτικές για την εργασία και την απασχόληση. Για να λάβουν χρηματοδότηση, τα κράτη μέλη έπρεπε να δεσμευθούν να υλοποιήσουν μια δέσμη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων. Αυτές έπρεπε να αποτελούν απάντηση «[σ]το σύνολο ή [σε} σημαντικό υποσύνολο» των προκλήσεων που τους είχε επισημάνει το Συμβούλιο στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που τους είχε απευθύνει.
«Οι Βρυξέλλες χρησιμοποιούν τα κονδύλια του ΜΑΑ ως μοχλό για την προώθηση σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών τους», δήλωσε η Ivana Maletić, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για την έκθεση. «Ωστόσο, στον τομέα των πολιτικών της αγοράς εργασίας, οι μεταρρυθμίσεις παρέβλεψαν ορισμένα διαρθρωτικά ζητήματα καίριας σημασίας για τους πολίτες της ΕΕ. Επιπλέον, μέχρι στιγμής απτά αποτελέσματα ή ουσιαστικές αλλαγές στις αγορές εργασίας των κρατών μελών δεν αποδεικνύονται για περίπου τις μισές από τις μεταρρυθμίσεις.»
Στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα κράτη μέλη συμπεριέλαβαν σχεδόν 100 μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, των οποίων η εμβέλεια και ο βαθμός φιλοδοξίας ποίκιλλαν. Αρκετές έχουν τη δυναμική να δώσουν απάντηση σε διαρθρωτικές προκλήσεις. Τέτοια είναι η μεταρρύθμιση της ασφάλισης ανεργίας στη Γαλλία. Άλλες πάλι, όπως το προσωρινό μέτρο «Κοινωνική Εγγύηση 2021» στη Γερμανία, είναι λιγότερο πιθανό να επιφέρουν ουσιαστικές αλλαγές. Οι μεταρρυθμίσεις κάλυψαν ουσιαστικά μόνο το 40 % των σχετικών ειδικών ανά χώρα συστάσεων (ΣΑΧ), οριακά το 26 % και καθόλου το 34 %. Επιπλέον, κανένα από τα κράτη μέλη δεν κάλυψε πλήρως με τις μεταρρυθμίσεις του τις συστάσεις που αφορούσαν την αγορά εργασίας, τέσσερα δεν συμπεριέλαβαν στα σχέδιά τους καμία μεταρρύθμιση για την υλοποίηση των αντίστοιχων συστάσεων, ενώ άλλα τέσσερα τις έλαβαν υπόψη σε μεγάλο βαθμό.
Βέβαια, η εφαρμογή του ΜΑΑ βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν τις αγορές εργασίας δεν έχουν ολοκληρωθεί, επομένως είναι ίσως νωρίς για να διαφανούν ουσιαστικά αποτελέσματα. Ωστόσο, η ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων δεν ήταν ο παράγοντας που καθόρισε την αναβάθμιση της αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά την μέχρι στιγμής υλοποίηση των συστάσεων.
Οι μεταρρυθμίσεις είχαν σε γενικές γραμμές το προσδοκώμενο άμεσο αποτέλεσμα, δηλαδή οδήγησαν στη θέσπιση νέων νόμων. Ωστόσο, τα κράτη μέλη δεν ήταν σε θέση να τεκμηριώσουν τα αποτελέσματα των μισών από αυτές, λόγου χάριν στους τομείς της διά βίου μάθησης, της στήριξης των ατόμων που αναζητούν εργασία και της βελτίωσης των βοηθημάτων ανεργίας. Επίσης, ο αντίκτυπός τους στην πράξη είναι δύσκολο να μετρηθεί, γιατί συχνά δεν έχουν οριστεί κατάλληλοι δείκτες.
Τα ευρήματα του ελέγχου καταδεικνύουν σαφώς την ανάγκη για έγκαιρη παροχή πληροφοριών και για περαιτέρω αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των μεταρρυθμίσεων του ΜΑΑ. Το ΕΕΣ καλεί το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ να αναπτύξει ένα πλαίσιο για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους, να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη καλύπτουν ουσιαστικά τις βασικές προκλήσεις και να ελέγξει αν υπάρχουν ορόσημα και στόχοι για όλα τα ουσιώδη μέρη των μεταρρυθμίσεων.
Γενικές πληροφορίες
Ο ΜΑΑ αποτελεί βασική συνιστώσα του στόχου της ΕΕ για μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID‑19 και για προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας, βοηθώντας τα κράτη μέλη να υλοποιήσουν ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις. Ο ΜΑΑ θεσπίστηκε το 2021 ως προσωρινό χρηματοδοτικό μέσο για την αντιμετώπιση της κρίσης. Υπενθυμίζεται ότι λήγει το 2026.
Οι πολιτικές για την εργασία και την απασχόληση εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών της ΕΕ. Ωστόσο, στη διάρκεια του ετήσιου κύκλου οικονομικού συντονισμού, γνωστού ως «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο», η Επιτροπή υποβάλλει προτάσεις ειδικών συστάσεων για κάθε κράτος μέλος, τις οποίες στη συνέχεια εγκρίνει το Συμβούλιο. Με τις συστάσεις αυτές, οι χώρες καλούνται να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλίσουν την υγεία των οικονομικών πολιτικών τους. Οι ΣΑΧ ενίοτε εστιάζουν και σε διαρθρωτικά προβλήματα των πολιτικών απασχόλησης, τα οποία είναι δυνατό να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο άλλων εθνικών ή ενωσιακών προγραμμάτων ή ταμείων.
Πρόκειται για τον πρώτο έλεγχο του ΕΕΣ σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του ΜΑΑ. Το κλιμάκιο ελέγχου εξέτασε κατά πόσον οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας που συμπεριλήφθηκαν στα εθνικά σχέδια συνέβαλαν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που επισημάνθηκαν στον τομέα αυτό ιδίως στις ΣΑΧ του 2019 και του 2020. Για δείγμα τεσσάρων κρατών μελών (Βέλγιο, Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία), το ΕΕΣ αξιολόγησε επίσης αν οι μεταρρυθμίσεις που ολοκληρώθηκαν απέφεραν αποτελέσματα και συνέβαλαν στην υλοποίηση των ΣΑΧ.
Η ειδική έκθεση 10/2025, με τίτλο «Μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας – Υπάρχουν κάποια αποτελέσματα, που όμως δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προκλήσεων», είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο του ΕΕΣ. Οι παλαιότερες σχετικές εκθέσεις του ΕΕΣ είναι διαθέσιμες στην ειδική ενότητα για τον ΜΑΑ.
Contact:
ECA press office: press@eca.europa.eu