Europäischer Rechnungshof - European Court of Auditors
Rynki pracy w państwach członkowskich – mimo rekordowego wsparcia z UE najważniejsze problemy nie zostały rozwiązane
- Bild-Infos
- Download
Komunikat prasowy
Luksemburg, 26 marca 2025 r.
Rynki pracy w państwach członkowskich – mimo rekordowego wsparcia z UE najważniejsze problemy nie zostały rozwiązane
- UE przeznaczyła 650 mld euro na wsparcie odbudowy i zwiększania odporności państw członkowskich.
- W reformach finansowanych z unijnego funduszu odbudowy nie uwzględniono wielu zaleceń Brukseli.
- Niektórych istotnych problemów strukturalnych na rynkach pracy nie udało się rozwiązać.
Aby otrzymać środki z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), który został ustanowiony po pandemii COVID‑19 i opiewa na 650 mld euro, państwa UE musiały zobowiązać się do przeprowadzenia stosownych reform. Z nowego sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego wynika, że reformy te pozwoliły jedynie częściowo rozwiązać problemy występujące na rynkach pracy w poszczególnych krajach. Dzięki sfinansowanym z RRF reformom osiągnięto pewne rezultaty, ale połowy zaleceń, jakie Rada skierowała do poszczególnych państw, albo w ogóle nie zrealizowano, albo uwzględniono je tylko w niewielkim stopniu. W związku z tym problemy strukturalne w części krajów – zwłaszcza te najbardziej dotkliwe dla obywateli UE – pozostają nierozwiązane. Przykładowo nie udało się zwiększyć integracji na rynku pracy grup społecznych znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji ani przesunąć obciążeń podatkowych z pracy na inne źródła opodatkowania.
Wprowadzając RRF, UE po raz pierwszy powiązała finansowanie udostępniane państwom członkowskim z wdrożeniem reform gospodarczych i społecznych, w tym dotyczących polityki pracy i zatrudnienia. Aby otrzymać środki unijne, państwa członkowskie musiały zobowiązać się do zrealizowania zaplanowanych inwestycji i reform. Działania te miały pozwolić im sprostać określonym wyzwaniom (lub znacznej części tych wyzwań), które zostały wskazane przez Radę w skierowanych do nich zaleceniach.
– Zamierzeniem Unii było, by finansowanie z RRF zachęciło państwa członkowskie do przeprowadzenia ważnych reform strukturalnych i zwiększenia odporności ich gospodarek – powiedziała Ivana Maletić, członkini Trybunału odpowiedzialna za tę kontrolę. – Niemniej w reformach dotyczących polityki rynku pracy pominięto część problemów strukturalnych, które są szczególnie ważne z punktu widzenia obywateli UE. Ponadto jak dotąd nie ma dowodów na to, że około połowa z przeprowadzonych reform przyniosła wymierne rezultaty lub wpłynęła na rynki pracy państw członkowskich.
W swoich krajowych planach odbudowy i zwiększania odporności państwa członkowskie przewidziały prawie 100 reform rynku pracy o różnym zakresie i różnym poziomie ambicji. Kilka z tych reform rzeczywiście ma szanse doprowadzić do rozwiązania problemów strukturalnych. Dobrym przykładem jest reforma ubezpieczenia od utraty pracy we Francji. W przypadku pozostałych działań – np. wprowadzonej w Niemczech gwarancji społecznej, która obowiązywała tylko w 2021 r. – prawdopodobieństwo, że mogą one coś zmienić, jest dużo niższe. W przeprowadzonych reformach w dużej mierze uwzględniono 40% stosownych zaleceń, 26% – uwzględniono w niewielkim stopniu, a 34% – nie uwzględniono wcale. Ponadto żadne z państw członkowskich nie uwzględniło w swoich reformach finansowanych z RRF zaleceń Rady w pełni, cztery państwa nie zaplanowały żadnych reform, aby zrealizować zalecenia, a kolejne cztery – uwzględniły je w dużej mierze.
Wdrażanie RRF jest jednak nadal w toku i wiele reform rynku pracy nie zostało dotychczas zakończonych. Wobec tego może być jeszcze za wcześnie, aby reformy te przyniosły widoczne rezultaty. Jak dotąd zakończone reformy nie były jednak kluczowym czynnikiem wpływającym na podwyższanie przez Komisję Europejską oceny wdrażania zaleceń dla poszczególnych krajów.
Reformy zasadniczo przyniosły oczekiwane produkty, co znaczy tyle, że przyjęto nowe przepisy. Jednak w przypadku około połowy reform – np. w dziedzinie uczenia się przez całe życie, wsparcia dla osób poszukujących pracy i poprawy pomocy dla bezrobotnych – państwa członkowskie nie były w stanie przedstawić dowodów potwierdzających osiągnięcie zaplanowanych rezultatów. Ponadto trudno jest ocenić oddziaływanie reform w praktyce, ponieważ często brak jest odpowiednich wskaźników.
We wnioskach z kontroli Trybunał wyraźnie zaznaczył, że stosowne informacje muszą być przekazywane na czas oraz że konieczne będzie przeprowadzenie dalszej oceny skuteczności reform RRF w przyszłości. Kontrolerzy wezwali Komisję, aby ustanowiła ramy umożliwiające ocenę rezultatów osiągniętych dzięki reformom, dopilnowała, by państwa członkowskie stosownie uwzględniały w swoich planach najważniejsze wyzwania, oraz sprawdzała, czy kamienie milowe i wartości docelowe obejmują wszystkie kluczowe elementy reform.
Informacje ogólne
RRF stanowi istotny element celu UE polegającego na łagodzeniu skutków gospodarczych pandemii COVID‑19, a także wspieraniu trwałej odbudowy gospodarczej i zwiększania odporności gospodarek państw członkowskich poprzez pomaganie im we wdrażaniu kompleksowych reform i inwestycji. RRF ustanowiono w 2021 r. jako tymczasowy instrument finansowania kryzysowego, który przestanie obowiązywać w 2026 r.
Polityka pracy i zatrudnienia leży wyłącznie w gestii państw członkowskich UE. Niemniej co roku – w ramach europejskiego semestru, czyli cyklu koordynacji gospodarczej – Komisja przedstawia wnioski zawierające zalecenia dla poszczególnych państw członkowskich, które następnie przyjmuje Rada, zwracając się do tych państw o podjęcie konkretnych działań po to, by wzmocnić ich politykę gospodarczą. Zalecenia dla poszczególnych krajów odnoszą się też do problemów strukturalnych w polityce zatrudnienia i mogą być również realizowane przy użyciu innych funduszy krajowych lub unijnych.
W ramach tej kontroli Trybunał po raz pierwszy ocenił skuteczność reform finansowanych z RRF. Kontrolerzy zbadali, czy reformy rynku pracy zawarte w planach krajowych skutecznie przyczyniły się do sprostania wyzwaniom występującym na rynkach pracy państw członkowskich. Wyzwania te zostały wskazane w zaleceniach dla poszczególnych krajów w 2019 i 2020 r. W odniesieniu do czterech państw (Belgia, Grecja, Hiszpania i Portugalia) kontrolerzy ocenili również, czy w przypadku zakończonych już reform osiągnięto założone rezultaty i czy pomogły one w realizacji skierowanych do nich zaleceń.
Sprawozdanie specjalne 10/2025 pt. „Reformy rynku pracy ujęte w krajowych planach odbudowy i zwiększania odporności – osiągnięte rezultaty nie wystarczą, by rozwiązać problemy strukturalne” jest dostępne na stronie internetowej Trybunału. Powiązane sprawozdania opublikowane do tej pory przez Trybunał są dostępne w specjalnej sekcji na temat RRF.
Contact:
ECA press office: press@eca.europa.eu